W dniu 12.11.2015 ustępujący Minister Zdrowia Marian Zembala podpisał długo oczekiwaną nowelizację rozporządzenia w sprawie warunków bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego dla wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej. Zmiana przepisów weszła w życie 14 dni po ogłoszeniu (04.12.2015) i wprowadziło wiele istotnych dla funkcjonowania pracowni RTG zmian. Dla Państwa wygody zebraliśmy w tym miejscu najważniejsze z nich. Bardziej szczegółowe informacje uzyskają Państwo od swojego Inspektora ochrony radiologicznej lub kontaktując się z pracownikiem naszego laboratorium.

1) Częstotliwość wykonywania testów specjalistycznych

Jedną z najistotniejszych różnic między starym, a nowym rozporządzeniem jest zmiana częstotliwości wykonywania testów specjalistycznych w stomatologii. Zgodnie z wnioskami środowiska lekarskiego uległa ona częściowemu zmniejszeniu i przedstawia się następująco:
  • aparaty do zdjęć wewnątrzustnych (punktowych) - co najmniej raz na 24 miesiące
  • aparaty do zdjęć panoramicznych - co najmniej raz na 12 miesięcy
  • tomografy wiązki stożkowej (CBCT) - co najmniej raz na 12 miesięcy

    Dla przykładu:
    Aparaty do zdjęć wewnątrzustnych, które miały testy wykonane w 2015 roku następny raz muszą być przetestowane w 2017 roku niepóźniej niż 24 miesiące od daty wcześniejszych.
    Aparaty do zdjęć panoramicznych, które miały testy wykonane w 2015 roku następny raz muszą być przetestowane w 2016 roku niepóźniej niż 12 miesiący od daty wcześniejszych.

    2) Testy Podstawowe

    Różnice w zakresie testów podstawowych urządzeń RTG z pewnością ucieszą właścicieli małych pracowni wyposażonych jedynie w aparat do zdjęć wewnątrzustnych. Niestety w przypadku pantomografów oraz zwłaszcza tomografów CBCT ilość testów została zwiększona. Wynika to z konieczności sprawdzania stacji opisowych i przeglądowych (monitorów na których oglądane są zdjęcia RTG) oraz wprowadzenia licznych testów dla tomografii CBCT. Poniżej zestawiono wszystkie testy podstawowe, które należy przeprowadzać dla poszczególnych typów aparatów wraz z częstotliwością ich wykonywania.

    Aparaty do zdjęć wewnątrzustnych (punktowych):
  • Powtarzalność zaczernienia obrazu - co miesiąc
  • Rozdzielczość wysoko i niskokontrastowa - co 6 miesięcy

    Aparaty do zdjęć panoramicznych:
  • Powtarzalność zaczernienia obrazu - co miesiąc
  • Rozdzielczość wysoko i niskokontrastowa - co 6 miesięcy

    Cyfrowy system obrazowania (monitory):
  • Warunki oglądania obrazów - w każdym dniu wykorzystywania monitora przed rozpoczęciem pracy
  • Jakość obrazu - w każdym dniu wykorzystywania monitora przed rozpoczęciem pracy
  • Progowy kontrast wyświetlonego obrazu - w każdym dniu wykorzystywania monitora przed rozpoczęciem pracy
  • Geometryczna poprawność obrazu (tylko dla monitorów kineskopowych) - co 6 miesięcy

    Drukarki stosowane do tworzenia kopii cyfrowych obrazów medycznych:
  • Jakość obrazu - w każdym dniu wykorzystania drukarki przed rozpoczęciem pracy, ale nie częściej niż co tydzień
  • Gęstości optyczne - w każdym dniu wykorzystania drukarki przed rozpoczęciem pracy, ale nie częściej niż co tydzień

    Analogowy system obrazowania (ciemnia):
  • Proces wywoływania - w każdym dniu pracy wywoływarki
  • Pomieszczenie ciemni - co 6 miesięcy
  • Warunki oceny zdjęć rentgenowskich - w każdym dniu korzystania z negatoskopu

    Tomografy CBCT:
  • Artefakty - co miesiąc
  • Wartość HU - co miesiąc
  • Jednorodność obrazu - co miesiąc
  • Poziom szumu - co miesiąc
  • Rozdzielczość wysokokontrastowa - 6 miesięcy po każdych testach specjalistycznych
  • Geometryczna poprawność obrazu - 6 miesięcy po każdych testach specjalistycznych

    Cyfrowy system obrazowania (monitory):
  • Warunki oglądania obrazów - w każdym dniu wykorzystywania monitora przed rozpoczęciem pracy
  • Jakość obrazu - w każdym dniu wykorzystywania monitora przed rozpoczęciem pracy
  • Progowy kontrast wyświetlonego obrazu - w każdym dniu wykorzystywania monitora przed rozpoczęciem pracy
  • Geometryczna poprawność obrazu (tylko dla monitorów kineskopowych) - co 6 miesięcy

    Drukarki stosowane do tworzenia kopii cyfrowych obrazów medycznych:
  • Jakość obrazu - w każdym dniu wykorzystania drukarki przed rozpoczęciem pracy, ale nie częściej niż co tydzień
  • Gęstości optyczne - w każdym dniu wykorzystania drukarki przed rozpoczęciem pracy, ale nie częściej niż co tydzień

    Fantomy przeznaczone do wykonywania testów podstawowych mogą znacznie różnić się nie tylko funkcjonalnością, ale również i ceną (w przypadku fantomów do tomografów CBCT ceny sięgają nawet kilkunastu tys. zł!). Na szczęście zmiana przepisów RTG pozwala na używanie fantomów dostarczonych przez producenta urządzenia. Jeżeli są Państwo właścicielami aparatu RTG oferowanego przez firmę Stern Weber Polska istnieje możliwość zakupu odpowiednich fantomów w korzystnej cenie.

    3) Aparaty jezdne

    § 18 ust. 1 pkt 7
    „7) ogranicza się stosowanie jezdnego i przenośnego sprzętu radiologicznego wyłącznie do przypadków, gdy przybycie pacjenta do stacjonarnego urządzenia radiologicznego jest przeciwwskazane ze względów medycznych;
    ograniczenie to nie dotyczy jezdnego sprzętu radiologicznego stosowanego wyłącznie do zdjęć wewnątrzustnych.”


    Funkcjonowanie przewoźnych aparatów RTG do tej pory nie było jasno określone, a zgody na użytkowanie takiego sprzętu były przyznawane w zależności od opinii poszczególnych stacji sanitarnych. Nowelizacja rozporządzenia jednoznacznie zezwala na stosowanie jezdnych aparatów rentgenowskich do zdjęć wewnątrzustnych.

    4) Kliniczny Audyt Wewnętrzny

    § 53 ust. 3
    „3. W jednostkach ochrony zdrowia wykonujących procedury wyłącznie z zakresu stomatologicznych zdjęć wewnątrzustnych albo wyłącznie z zakresu densytometrii kości do przeprowadzenia klinicznego audytu wewnętrznego kierownik jednostki powołuje przynajmniej jedną osobę, która jest uprawniona do wykonywania procedur podlegających temu audytowi.”

    Kolejny ukłon w stronę małych placówek. Zapis ten pozwala na wykonanie wewnętrznego audytu klinicznego jednej osobie (wcześniej potrzebne były przynajmniej dwie).

    5) Okres przejściowy

    Zgodnie z rozporządzeniem zmieniającym rozporządzenie w sprawie warunków bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego dla wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej przez 18 miesięcy po jego ogłoszeniu (do 04.06.2017) istnieje możliwość wykonywania testów specjalistycznych według starych przepisów (oprócz zmienionej częstotliwości). Laboratorium badawcze Stern Weber Polska, ze względu na zmianę limitów, rekomenduje podzczas trwającego okresu przejściowego zamawianie testów specjalistycznych w ich starym zakresie.